Een beëdigde vertaling is gemaakt door een vertaler die door de rechtbank is beëdigd voor de specifieke vertaalrichting van de vertaalde tekst. Zo ben ik door de rechtbank van Den Haag beëdigd voor de vertaalrichtingen Nederlands-Spaans en Spaans-Nederlands. Er is geen wet die zegt waaraan een beëdigde vertaling exact moet voldoen. Wel wordt van een beëdigd vertaler verwacht dat die de algemeen geldende richtlijnen voor beëdigde vertalingen volgt. Zo is het gebruik van een stempel wettelijk niet verplicht, maar is een beëdigde vertaling zonder vertalersstempel in de praktijk zeker niet acceptabel. En inhoudelijk hoort de vertaling
natuurlijk zo precies mogelijk te zijn.

Bij een beëdigde vertaling gaat het om officiële en juridische documenten voor officiële doeleinden in het buitenland: notariële akten, een volmacht, processtukken, overeenkomsten en diploma’s enzovoort. Maar hoe zie je of een vertaling beëdigd is? Een beëdigde vertaling is te herkennen aan voornamelijk deze punten:

• De vertaling is voorzien van een slotformule, met de datum, handtekening en stempel van de beëdigd vertaler. In de slotformule verklaart de beëdigd vertaler dat de vertaling naar waarheid is vertaald. De stempel vermeldt de naam en de talencombinatie van de vertaler en doorgaans het nummer van het Register voor beëdigde vertalers en tolken.
• De beëdigd vertaler maakt in het vertaalde document duidelijk, uit hoeveel pagina’s de vertaling bestaat en waar de vertaling eindigt.
• Op elke pagina staat aangegeven uit welke taal het document is vertaald. Zowel de pagina’s van de vertaalde tekst als de tekst in de brontaal zijn voorzien van een stempel en paraaf van de beëdigd vertaler.
• De lay-out van de vertaling komt zoveel mogelijk overeen met die van de originele tekst, evenals het lettertype.
• De originele tekst en de vertaling zijn aan elkaar gehecht, zodat er niet zomaar een pagina tussen kan worden gevoegd of er tussenuit kan worden gehaald.

In een beëdigde vertaling tref je ook vaak tekst in schuine letters tussen vierkante haakjes aan. Bijvoorbeeld bij woorden die niet kunnen of mogen worden vertaald, zoals de titels van wetten of namen van rechtbanken. De academische titel van iemand mag ook niet zonder meer vertaald worden; bijvoorbeeld ‘meester in de rechten’ is een typisch Nederlandse titel en als je die vertaalt kan het overkomen of het om een Nederlandse opleiding gaat. Ook staan er in een beëdigde vertaling soms voetnoten van de vertaler als die iets heeft opgemerkt, zoals spelfouten in het origineel. De stempel van de beëdigd vertaler is bijvoorkeur rond, maar kan ook rechthoekig zijn. Meestal wordt de stempel in blauwe of paarse inkt geplaatst en ondertekent de vertaler met blauwe inkt. Zo zijn de stempel en handtekening goed te onderscheiden van de zwarte inkt van de vertaalde tekst zelf.

 

‘Veel talen spreken is toch typisch iets voor vertalers…’ Toen ik twee
talenstudies had afgerond – oosterse talen en later Spaans – bleef men mij steeds maar vragen voor vertaalopdrachten Engels.
‘Niet voor gestudeerd? Ja, maar je bent toch vertaler?’ Nou vooruit, iedere academicus redt zich wel met het Engels (hoop ik).

Hoe meer talen hoe beter? Dat werkt niet per se zo. Aan twee talen heb je genoeg  om vertaler te worden en talen onderhouden kost tijd en moeite, dus ze kunnen in je grote teen verdwijnen. Verschillende talen kennen levert je wel een ruimere blik op hoe talen functioneren. Soms vind je als vertaler zelfs de inspiratie voor een vertaaloplossing via een derde taal. Zo reik ik voor vertaalwerk Frans-Nederlands (ja, Frans!) vaak naar het Engels vanwege de vergelijkbare woordvolgorde in
afkortingen.
Ook het veelvuldig gebruik van Engelse leenwoorden in het Nederlands levert soms de key. Toegegeven, het Engels is voor een Nederlandstalige niet het schoolvoorbeeld van ‘sjonge jonge, wat een talen beheers jij’. Wel is het een belangrijke nummer drie in mijn vertaalspel. Meer dan twee talen kennen is dus een pre voor een vertaler.

Toch heb ik mij nooit gewaagd aan zelfpromoting met het werkelijke aantal talen dat ik beheers. Advertenties waarin één persoon vijf tot zes talen aanbiedt, lijken voor mij een hagelschot: throw it to the wall and see what sticks. Zelf verzwijg ik meestal wijselijk een deel van de acht talen die ik beheers, om geen wanhopige allesdoener te lijken. Ook als ik mij zou beperken tot mijn ‘diplomatalen’, zijn het er wat: Spaans, Bahasa Indonesia, Hindi, en een TEFL-docentendiploma Engels.

Maar terwijl ik met mijn neus in de vertaaltheorieboeken zit voor een academisch artikel, trekt een anekdote mijn aandacht. In Becoming a Translator van Douglas Robinson (2003, 2de ed.) vertelt een vertaler hoe hij door zijn vaders werk in een reeks landen was opgegroeid. Hij had steeds op lokale scholen gezeten, met elke keer een andere instructietaal. Daardoor beheerste hij Engels, Spaans, Italiaans en Portugees, werd vertaler, deed wat met Russisch en begon aan Chinees. Ook mijn levensloop heeft een deel van mijn talenbeheersing bepaald.
Bij mijn beëdiging tot vertaler Spaans stond ik in de rechtszaal naast een rijtje tolken die werden beëdigd voor drie tot vijf oosterse talen. Zelf stop ik een deel van mijn talenkennis eigenlijk weg, maar ik ben toch niet zo’n uitzondering. Het hangt ook van de culturele context af of het zo bijzonder is om veel talen te spreken. In Suriname is vier talen spreken in het dagelijks leven niet vreemd, maar in Spanje kijkt men er wel van op. Alleen, is het wel een goed idee, ál de talen die je beheerst aan de man brengen?

 

 

 

Jawel, maar afhankelijk van de regio, wordt de vertaling door een in Nederland beëdigde vertaler vaak wel geaccepteerd door de notaris, advocaat, makelaar of de bank. Gelukkig geldt dat ook voor de Canarische eilanden. Ik lever daarom regelmatig op Tenerife en de andere Canarische eilanden beëdigde vertalingen naar het Spaans. Vraag het wel even voor de zekerheid. Want in Spanje eisen officiële instanties, zoals de vreemdelingendienst dat de vertaler door het Spaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken is beëdigd. Is de vertaler toch in Nederland beëdigd, dan kan er in zo’n geval een apostille op: https://www.nederlandwereldwijd.nl/legaliseren/buitenlandse-documenten/spanje

U kunt de vertaling naar een Nederlandse rechtbank sturen met het verzoek deze te voorzien van een apostille: https://www.rechtspraak.nl/Onderwerpen/apostille-legalisatie

Als u persoonlijk naar de rechtbank in Nederland gaat, plaatst die de apostille vaak terwijl u wacht, voor 25 euro. U hoeft niet persoonlijk te komen met uw document; iemand anders mag het aanbieden en afhalen. Vraag wel vooraf of de rechtbank apostilles uitgeeft, want niet alle rechtbanken doen dat. Soms werkt de rechtbank op afspraak, maar vaak kunt u gewoon binnenlopen voor het plaatsen van de apostille. De apostille kan in de Spaans taal worden geplaatst, maar niet iedere ambtenaar is hiermee bekend. Het kan dus voorkomen dat de Spaanse ambtenaar dan de apostille niet accepteert.

Openbare documenten, zoals geboorteakten, uittreksels, huwelijksakten enzovoorts, hebben geen beëdigde vertaling en apostille nodig voor gebruik in Spanje. Deze zijn op te vragen met het meertalige modelformulier erbij, het zogeheten CIEC-afschrift: https://nvvb.nl/media/cms_page_media/620/Werkinstructie%20verordening%20Europese%20documenten.pdf

Soms wil de Spaanse instantie een originele versie van het openbare document met een beëdigde vertaling erbij. Bijvoorbeeld, als het origineel relevante informatie bevat die het CIEC-afschrift niet vermeldt. De vertaling uit een EU-land moet worden geaccepteerd: https://e-justice.europa.eu/551/NL/public_documents

 

Na jaren in andere taaldomeinen gewerkt te hebben en onder de stempel van andere vertalers, heb ik mij in de rechtbank van Den Haag laten beëdigen voor de vertaalcombinaties Spaans>Nederlands en Nederlands>Spaans. Nu ben ik dus zelf beëdigd vertaler Spaans/Nederlands en ik ga dus zelf aan de slag, met mijn eigen stempels, vanuit Tenerife! En de technologische mogelijkheid van elektronisch ondertekenen, biedt mij perspectieven die verder reiken dan de Canarische eilanden. Ook mijn taalwetenschappelijk onderzoek en mijn werk als academisch redacteur zet ik van hier voort.